Hoán đổi nguyên tử (Atomic Swaps) là một công nghệ hợp đồng thông minh được cho là công nghệ cực kỳ tiềm năng trong tương lai. Cùng LamTuan.com tìm hiểu về nó ở bài viết này.

Mục Lục

Atomic Swaps Là Gì – Hoán Đổi Nguyên Tử Là Gì?

Hoán đổi nguyên tử (Atomic Swaps) là một công nghệ hợp đồng thông minh (Smart Contract) cho phép trao đổi một loại tiền điện tử khác mà không cần sử dụng các trung gian tập trung, ví dụ như sàn giao dịch.

Người dùng khi thực hiện Atomic Swaps không phải phụ thuộc vào một bên trung gian nào. Tất cả quá trình đều diễn ra phi tập trung và người dùng có toàn quyền kiểm soát.

Hoán đổi nguyên tử có thể diễn ra trực tiếp giữa các blockchain của các loại tiền điện tử khác nhau hoặc chúng có thể được thực hiện ngoài chuỗi, cách xa blockchain chính. Chúng lần đầu tiên xuất hiện vào tháng 9 năm 2017, khi một cuộc hoán đổi nguyên tử giữa Decred và Litecoin được tiến hành.

Kể từ đó, các công ty khởi nghiệp và Sàn giao dịch phi tập trung khác đã cho phép người dùng sử dụng cùng một cơ sở. Ví dụ, Lightning Labs, một công ty khởi nghiệp sử dụng Lightning Network của bitcoin để giao dịch, đã tiến hành hoán đổi ngoại tuyến bằng cách sử dụng công nghệ Atomic Swaps.

Tiền điện tử và sàn giao dịch phi tập trung, chẳng hạn như 0x và Altcoin.io, cũng đã kết hợp công nghệ Atomic Swaps.

Lịch sử của Atomic Swaps

Ý tưởng của Atomic Swaps đã được xây dựng trong nhiều năm. Từ năm 2012, khái niệm không cần tin tưởng, ngang hàng trở thành một chủ đề “nóng”. Vào tháng 7/2012, một nhà phát triển có tên là Sergio Demian Lerner đã tạo ra bản thảo về một giao thức trao đổi không cần tin tưởng. Ông đã đăng ý tưởng này lên diễn đàn Bitcointalk với tiêu đề “P2PtradeX: P2P Trading between cryptocurrencies”. Ý tưởng này thật sự rất hấp dẫn. Tuy nhiên, nó chỉ dừng lại ở bản thảo, chưa thể biến thành sản phẩm thật.

Bước đột phá trong nghiên cứu về Atomic Swaps diễn ra vào tháng 5/2013. Tler Nolan là người đầu tiên miêu tả rõ ràng về cách Atomic Swaps hoạt động. Và Nolan được cộng đồng thừa nhận là người tạo ra kỹ thuật Atomic Swaps. Vào năm 2014, các giao dịch Atomic Swaps đầu tiên được thực hiện bởi chính Nolan.

Tuy nhiên, mãi đến tháng 9/2017, giao dịch Atomic Swaps mới được biết đến rộng rãi trên cộng đồng tiền mã hóa. Bởi vì Litecoin, Bitcoin và Decred đã thực hiện thành công Atomic Swaps.

Atomic Swaps hoạt động như thế nào

Hoán đổi nguyên tử sẽ bao gồm hai bên muốn trao đổi giá trị từ 2 nền tảng Blockchain khác nhau. Hai cá nhân này sẽ thực hiện giao dịch từ chính địa chỉ ví của mình, không có sàn giao dịch, không có một bên thứ ba. Cả hai sẽ tạo ra hai hợp đồng thông minh trên 2 blockchain. Hai hợp đồng này tuy nằm ở 2 blockchain khác nhau nhưng có sự liên kết với nhau. Nếu một hợp đồng được chấp thuận thì hợp đồng kia cũng sẽ như vậy. Từ đó cả hai có thể trao đổi giá trị mà không cần sự tin tưởng. Bởi vì, Atomic Swaps đã quy định nhiều nguyên tắc trong quá trình này.

Hashed Time Contracts – Hợp Đồng Khóa Thời Gian Hàm Băm

Atomic Swaps sử dụng một công nghệ đặc biệt đó là Hợp đồng Khóa thời gian hàm băm (HTLC). Hợp đồng này bao gồm hai phần là khóa thời gian (timelocks) và khóa hàm băm (hashlocks).

HTLC cho phép mở ra một kênh giao dịch có thời hạn kết thúc đã được thỏa thuận sẵn. Điều này đảm bảo hợp đồng chỉ được thực hiện trong 1 khoảng thời gian nhất định. Cùng với đó, HTLC cung cấp khóa hàm băm để đảm bảo rằng cả hai cùng lấy được tiền hoặc không nếu một bên hủy bỏ. HTLC sử dụng hệ thống giao dịch đa chữ ký để đảm bảo quá trình giao dịch diễn ra thành công và không cần tin tưởng.

Atomic Swaps có thể thực hiện on-chain và off-chain. Giao dịch Atomics Swaps đầu tiên giữa Litecoin và Decred là on-chain, giữa Litecoin và Bitcoin là off-chain.

Điểm mạnh của Atomic Swaps

Vì khả năng giao dịch ngang hàng và không cần tin tưởng, Atomic Swaps mang lại nhiều lợi ích cho người dùng.

Xóa bỏ các bên thứ ba, sàn giao dịch tập trung: điều này giúp giảm rủi ro cho các nhà giao dịch, giảm chi phí, tăng tốc độ giao dịch.
Giao dịch trực tiếp từ ví cá nhân.
Giao dịch không cần một token trung gian.
Cung cấp nền tảng để xây dựng các sàn giao dịch phi tập trung.
Cho phép các blockchain khác nhau có khả năng kết nối với nhau.

Điểm hạn chế của Atomic Swaps

Vì đây là công nghệ vẫn trong quá trình phát triển. Thế nên, Atomic Swaps còn tồn tại khá nhiều điểm hạn chế.

Khả năng thích ứng: Atomic Swaps on-chain yêu cầu các blockchain phải có cùng thuật toán, HTLC mới có thể thực hiện. Vì vậy, chúng ta không thể thực hiện Atomics Swaps với mọi loại tiền mã hóa.
Không có khả năng xử lý khối lượng dữ liệu lớn: tốc độ là một lợi thế của Atomic Swaps. Tuy nhiên, trong trường hợp bạn muốn chuyển một số lượng lớn coin, nó không còn là lợi thế. Hiện tại, cần nhiều cải tiến hơn nữa để Atomic Swaps có thể hoạt động tốt với một lượng dữ liệu lớn.
Chưa tương thích đủ: Số lượng ví tương thích Atomic Swaps ngày càng tăng. Tuy nhiên, hiện tại những ví có hỗ trợ Atomic Swaps là rất thấp. Một phần đến từ việc công nghệ này còn khá nhiều hạn chế. Một phần đến từ người dùng chưa ý thức được các lợi ích mà Atomic Swaps mang lại.

Tương lai của Atomic Swaps

Mục tiêu của tiền mã hóa và công nghệ Blockchain hướng tới là sự phân quyền, không cần niềm tin. Một số hệ thống Blockchain đã đạt được sự phân quyền và không cần niềm tin ở mức độ nhất định. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, thị trường tiền mã hóa đang đi ngược lại với xu hướng này. Chúng ta đang giao dịch những thứ phi tập trung dựa vào một nền tảng tập trung, một bên thứ ba. Điều này mang lại nhiều rủi ro cho các nhà giao dịch.

Chúng ta đã chứng kiến nhiều vụ hack sàn giao dịch và cả exit scam cầm tiền chạy mất. Các nhà giao dịch hiểu rõ được các rủi ro này. Nhưng có lẽ sàn giao dịch tập trung là lựa chọn tối ưu nhất hiện tại cho họ: dễ dàng sử dụng, thanh khoản cao, ít gặp lỗi. Chính vì vậy mà họ chấp nhận rủi ro.

Tuy nhiên mọi thứ sẽ dần thay đổi trong tương lai. Atomic Swaps và sàn giao dịch phi tập trung sẽ trở nên phổ biến trong thời gian sắp tới. Đó là xu hướng tất yếu của việc phi tập trung mọi thứ.

Hiện tại, Atomic Swaps vẫn trong quá trình phát triển, chưa thể trở thành một sản phẩm hoàn thiện tới tay người dùng. Nhưng một khi nó đạt được điều đó, khả năng cao Atomic Swaps sẽ trở thành một “chân trụ” của kỷ nguyên công nghệ Blockchain.